Forex Yatırımcıları İçin Risk Yönetimi Rehberi?

Forex piyasasında işlem yapanların birçoğu teknik analizleri, temel göstergeleri ve grafik formasyonlarını öğrenmeye büyük zaman ayırır. Ancak işin belki de en kritik tarafı olan risk yönetimi, çoğu zaman geri planda kalır. Oysa büyük kar hayalleriyle girilen bir işlem, basit bir hata nedeniyle ciddi kayıplarla sonuçlanabilir. Bu noktada bilinçli hareket eden bir yatırımcı, piyasaların doğasına karşı değil, onunla birlikte çalışır. Çünkü forex'te her pozisyon aslında bir belirsizlik içerir ve bu belirsizlikle başa çıkmanın tek yolu, doğru risk planlamasıdır.

Zarar Durdurma Stratejileri Neden Hayati Öneme Sahiptir

Birçok yatırımcı, pozisyon açtıktan sonra kar beklentisine odaklanır ve zararı düşünmek bile istemez. Oysa gerçekçi bir bakış açısı, her işlemde olasılıkları göz önünde bulundurmayı gerektirir. Zarar durdurma seviyeleri, duygularla değil, tamamen işlem stratejisine göre belirlenmelidir. Bazıları belirli bir pip aralığı kullanırken, bazıları teknik destek seviyelerini referans alır. Ancak temel kural şudur: stop-loss koymadan yapılan her işlem, kontrolsüz bir risk taşır. Diyelim ki EURUSD paritesinde 1.1100 seviyesinden alım yaptınız. Eğer stop seviyeniz yoksa, fiyat 1.1000'e indiğinde hâlâ zararı kabul etmeyip beklemeye devam edebilirsiniz. Bu bekleyiş, çoğu zaman paniğe dönüşür ve pozisyonu kapattığınızda hem maddi hem psikolojik zarar büyür. Bu yüzden planlı risk sınırları, hem sermayenizi hem de zihinsel dengenizi korur.

Pozisyon Büyüklüğü Kararı Riskle Doğrudan İlişkilidir

Pozisyon büyüklüğünü hesaplarken sadece sermaye miktarına değil, kabul edilebilir maksimum zarara da odaklanmak gerekir. Örneğin 10.000 dolarlık bir hesabınız varsa ve her işlemde sadece %2 risk almayı hedefliyorsanız, bu işlem başına en fazla 200 dolar kaybetmeyi göze aldığınız anlamına gelir. Eğer zarar durdurma seviyeniz 50 pip uzaktaysa, lot büyüklüğünüzü buna göre ayarlamalısınız. Bu tür hesaplamalar, bir bakıma yatırımcının disipliniyle ilgilidir. Çünkü çoğu kişi pozisyon büyüklüğünü içgüdüsel şekilde belirler, sonrasında zararlar beklenenden büyük olunca hatayı piyasada arar. Oysa sorun genellikle hesaplamada değil, hesaplamayı yapmama kararsızlığında gizlidir. Küçük görünen farklar, uzun vadede sermayeyi ya korur ya da tüketir.

Risk Getiri Oranı Kadar Sabır Da Hesabın Bir Parçasıdır

Her işlemde hedeflenen kar ile alınan risk arasında bir oran vardır. Bu oran 1:2 olduğunda, yani 100 dolar zarar riskine karşılık 200 dolar kar hedefleniyorsa, uzun vadede kazanç şansı artar. Ancak sabır ve disiplin burada belirleyici olur. Kar beklentisine ulaşmadan pozisyonu kapatmak ya da zarar sınırına dayandığında hâlâ umutla beklemek, risk yönetiminin temel felsefesine aykırıdır. Çünkü bu tutum, planın dışına çıkmak demektir. Plan dışına çıkan her hareket, bir adım daha kontrolsüzlüğe yaklaşmak anlamına gelir. Kaldıraçlı bir piyasada bu tür küçük esneklikler, hızla büyüyen kayıplara dönüşebilir. Bazen beklemek zor gelir, bazen de erken çıkmak cazip görünür ama esas marifet, plana sadık kalabilmektir. Ve bunu başaranlar, zaman içinde piyasa içgüdüsünü geliştirir.

Duygusal Tetikleyiciler Risk Algısını Değiştirir

Forex gibi volatilitesi yüksek piyasalarda fiyat hareketleri kadar yatırımcının duygusal refleksleri de kazancı etkiler. Özellikle arka arkaya gelen zararlı işlemler sonrası “zararı çıkarma” çabası, risk yönetimini tamamen devre dışı bırakabilir. Bu tür psikolojik anlarda aceleyle açılan pozisyonlar, çoğu zaman analize değil içsel baskılara dayanır. Bir yatırımcı bir işlemi neden açtığını net olarak açıklayamıyorsa, büyük olasılıkla o işlem plansızdır. Plansızlık ise risk yönetiminin tam zıddıdır. Bu yüzden işlem günlüğü tutmak, hissedilen duyguları not almak ve geçmiş kararları gözden geçirmek, duyguların riski nasıl etkilediğini anlamada çok etkili olabilir. Bazen rakamlar doğruyu söylese de, hisler başka bir yöne çeker. İşte bu çelişki, yatırımcıyı gerçek testten geçirir.

Piyasa Koşulları Değiştikçe Risk Stratejisi Değişmelidir

Risk yönetimi sabit kurallardan değil, piyasanın nabzına göre şekillenen esnek bir sistemden oluşur. Durgun bir dönemde 50 piplik zarar durdurma seviyesi makul olabilirken, haber akışının yoğun olduğu saatlerde bu seviye yeterli olmayabilir. Aynı şekilde pozisyon büyüklüğü de işlem yapılan saatlere, pariteye ve volatiliteye göre yeniden ayarlanmalıdır. Çünkü her koşul, farklı bir strateji gerektirir. Bu nedenle tek bir risk yönetimi şablonu yoktur. Deneyim kazandıkça yatırımcılar kendi sistemlerini geliştirir. Bazen daha sıkı önlemler alınır, bazen daha geniş hareket alanı tanınır. Önemli olan, ne zaman neye göre hareket edildiğini bilmektir. Bilinçli risk yönetimi, değişken şartlara karşı hazırlıklı olmak demektir.

Risk Yönetimi Olmadan Strateji Tamamlanmış Sayılmaz

İyi bir teknik analiz bilgisi, doğru zamanlama becerisi ya da etkili temel analiz tek başına yeterli değildir. Bütün bunların bir anlam kazanabilmesi için yatırımcının neyi göze aldığını bilmesi gerekir. Çünkü piyasalar ne kadar öngörülemez olursa olsun, kaybın nerede biteceğini bilmek en azından yatırımcının psikolojisini korur. Risk almadan kazanç olmayabilir ama riskin kontrolsüz alınması da kazancı sürekli hale getirmez. Bu dengenin kurulması, hem işlem kalitesini artırır hem de uzun vadede hesap büyüklüğünün korunmasına yardımcı olur. Tüm bu süreç, sabırla ve dikkatle ilerleyen bir yolculuktur. Bu yolculukta yol haritası ne kadar net olursa, karşılaşılan zorluklar da o kadar kolay aşılır.